Πέμπτη 8 Ιουλίου 2021

Θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης VS Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας. Ποια είναι η διαφορά;

Χαβατζίογλου Ειρήνη
Εργοθεραπεύτρια, SIT
Μεταπτυχιακό στην Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευση

Μετάφραση και επιμέλεια από το άρθρο: Sensory Integration Theory vs Sensory Processing Disorder What’s the Difference?, GriffinOT

 

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν συχνά τους όρους «Sensory Integration» (SI) και «Sensory Processing» για να αναφερθούν στην ίδια θεωρία. Η Δρ Jean Ayres δημοσίευσε για πρώτη φορά το πρώτο της βιβλίο σχετικά με τη θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης το 1972. Ήταν η πρώτη συγγραφέας που χρησιμοποίησε τον όρο «Αισθητηριακή Ολοκλήρωση» για να περιγράψει τις αισθητηριακές δυσκολίες σε παιδιά. Το βιβλίο της περιέγραψε τόσο τη θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης όσο και τις συστάσεις της για την θεραπεία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης.

Πιο πρόσφατα, χρησιμοποιείται ο όρος «Sensory Processing Disorder (SPD)» (Διαταραχή της Αισθητηριακής Επεξεργασία). Αυτός ο όρος δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από την Δρ Lucy Miller το 2006. Το μοντέλο της Αισθητηριακής Επεξεργασίας της Dr Miller βασίζεται στην αρχική θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης της Ayres.

Σήμερα, οι συγγραφείς χρησιμοποιούν συνήθως είτε τον έναν είτε τον άλλο όρο, ανάλογα με την κατάρτιση ή / και την επαγγελματική τους εμπειρία. Οι θεραπευτές συνήθως χρησιμοποιούν τον όρο που είχαν διδαχθεί όταν εκπαιδεύτηκαν. Αυτό επηρεάζεται από το ποιος τους εκπαίδευσε και πού και πότε ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους.

Για να διευκρινιστούν ο όρος «Sensory Integration» και ο όρος «Sensory Processing» είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι και οι δυο όροι αφορούν την ίδια αρχική ιδέα για το πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τα αισθητηριακά ερεθίσματα. Οι διαφορές μεταξύ SI και SPD είναι λεπτές. Αυτό το άρθρο για εξηγήσει αυτές τις μικρές διαφορές, παρουσιάζει μια σύντομη ιστορία της δουλειάς της Ayres και της Miller.

 

Θεωρία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης - Θεωρία SI

Η Δρ. Jeans Ayres το 1972 (σελ. 1) περιέγραψε για πρώτη φορά την Αισθητηριακή Ολοκλήρωση ως «την οργάνωση των αισθήσεων για χρήση». Η Δρ Ayres ήταν εργοθεραπεύτρια που εργαζόταν με παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες στην Καλιφόρνια. Παρατηρώντας ότι πολλά από αυτά τα παιδιά ερμήνευαν τα αισθητήρια ερεθίσματα με διαφορετικό τρόπο από τους συνομηλίκους τους, άρχισε να επικεντρώνει την προσοχή της στις αισθήσεις της αφής, του αιθουσαίου, του ιδιοδεκτικού και της όρασης. Η έρευνά της έδειξε ότι τα παιδιά με τα οποία εργαζόταν δεν ενσωμάτωσαν ή δεν συνδύαζαν τα ερεθίσματα από αυτές τις αισθήσεις πολύ καλά. Έτσι άρχισε να αναπτύσσει τη θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης.

Ως αποτέλεσμα της κακής ενσωμάτωσης των αισθητηριακών μηνυμάτων, η Δρ Ayres υέθεσε ότι τα παιδιά αυτά θα αντιμετωπίζουν δυσκολίες με:

  •  Στασικό Έλεγχo
  • Συντονισμός των δύο πλευρών του σώματος (Αμφίπλευρος Συντονισμός)
  • Αισθητηριακή ευαισθησία
  • Διάκριση ή / και
  • Δυσπραξία

 

Αισθητηριακή Ολοκλήρωση και μάθηση

Η Δρ Ayres θεώρησε ότι αυτές οι αισθητηριακές διαταραχές συνέβαλαν στις δυσκολίες της μάθησης των παιδιών. Αυτή η σκέψη αποτυπώνεται στη θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης και φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Στην αριστερή στήλη, δείχνει τις αισθήσεις που η Δρ Ayres αισθάνθηκε ότι ήταν πιο πιθανό να συμβάλει στη δυσλειτουργία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης. Καθώς ακολουθείτε το μοντέλο προς τα δεξιά, δείχνει τις δεξιότητες που επηρεάζει κάθε αίσθηση. Η Δρ Ayres υπέθεσε ότι κάθε δεξιότητα αποτέλεσε τα θεμέλια για την επόμενη δεξιότητα. Με αποτέλεσμα τα τελικά προϊόντα να είναι η συγκέντρωση, η προσοχή, η μάθηση, η οργάνωση, ο αυτοέλεγχος κ.λπ.

                                                                                                        Image: Western Psychological Services SI and the Child 1979

 

Μέσα από το έργο της, η Δρ Ayres δημιούργησε την θεραπεία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης. Διαπίστωσε ότι εάν αντιμετώπιζε τα παιδιά χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση SI θα βελτίωναν την μάθησή τους. Η προσέγγιση ονομάζεται «bottom-up» επειδή επικεντρώνεται στο να βελτιώσει θεμελιώδης δεξιότητες με την προσδοκώντας να βελτιωθούν δεξιότητες μεταγενέστερες πιο λειτουργικές. Έτσι λοιπόν για παράδειγμα η Δρ Ayres ένιωσε ότι αν δουλεύει τον στατικό έλεγχο και την διάκριση θα βελτίωναν τα παιδιά την γραφοκίνηση τους χωρίς αναγκάστηκα να πρέπει να δουλέψουν συγκεκριμένα την γραφοκίνηση στο τετράδιο. Πολλοί θεραπευτές εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτήν τη θεραπευτική προσέγγιση σήμερα (Ayres® SI).

 

Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας

Η Δρ Lucy Miller χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο «Sensory Processing Disorder (SPD)» (Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας) το 2006 για να περιγράψει τα αισθητήρια ζητήματα στο βιβλίο της, Sensational Kids. Η Δρ Miller είχε αρχικά εκπαιδευτεί από την Δρ Ayres. Μετά από αυτό συνέχισε να ερευνά την Αισθητηριακή Ολοκλήρωση μαζί με τους συναδέλφους της. Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της έρευνας ήταν να προσδιορίσει την Διαταραχή της Αισθητηριακής Επεξεργασίας ως αυτόνομη διάγνωση από την Αμερικανική Ένωση Ψυχολογίας στο ενημερωμένο εγχειρίδιο τους του DSM-5. Η Δρ Miller όρισε τρεις υποκατηγορίες στην Αισθητηριακή Επεξεργασία:

  1. Αισθητηριακή Ρύθμιση
  2. Αισθητηριακή Διάκριση και
  3. Κινητική Διαταραχή με Αισθητηριακή Βάση.

Το μοντέλο της Δρ Miller βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αρχική εργασία της Ayres και στη θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης. Ωστόσο, ο διαχωρισμός της Δρ Miller είναι πιο εύκολος στο να τον κατανοήσουν και να τον ακολουθήσουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί.

Η Δρ Miller δημοσίευσε επίσης τη θεραπευτική της προσέγγιση το 2012 (A SECRET, Bialer & Miller).

          

Image: Lucy Miller, Sensational Kids; Hope and Help for Children with Sensory Processing Disorder (2006)

 

Συνολικά, ποια είναι η κύρια διαφορά μεταξύ της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης και της Διαταραχής της Αισθητηριακής Επεξεργασίας;

Στον πυρήνα τους, και τα δύο μοντέλα αναφέρονται στην ίδια πρωταρχική ιδέα, απλά χρησιμοποιούν διαφορετική ορολογία. Όπου η Δρ Ayres αναφέρεται στη «Δυσλειτουργία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης», η Δρ Miller και οι συνεργάτες της χρησιμοποιούν το «Διαταραχή της Αισθητηριακής Επεξεργασίας». Η Δρ Ayres χρησιμοποίησε τον όρο «Απτική αμυντικότητα» για να περιγράψει αυτό που η Δρ Miller αποκαλεί «Αισθητηριακή Ρύθμιση, απτική υπερ-απόκριση». Η Δρ Ayres περιέγραψε «στασικό-οφθαλμικές και αιθουσαίες-οφθαλμικές διαταραχές (postural ocular and vestibular ocular disorders)», αλλά η Δρ Miller χρησιμοποιεί τον όρο «Κινητική Διαταραχή με Αισθητηριακή Βάση - Διαταραχή Στασικου ελέγχου». Και οι δύο συγγραφείς χρησιμοποιούν τους όρους «Δυσπραξία» και «Αισθητηριακή Διάκριση». Η Δρ Ayres περιλάμβανε την «Αμφίπλευρη Ολοκλήρωση και Διαδοχοκινησία (bilateral integration and sequencing)» και η Δρ Miller δεν το έκανε.

 

Υπάρχει διαφορά στο πώς οι θεραπευτές από κάθε μοντέλο (SI ή SPD) προσεγγίζουν τη θεραπεία;

Εν ολίγοις, ναι.

Μια καθαρή προσέγγιση θεραπείας Ayres® Sensory Integration θα καθοδηγείται από εκπαιδευμένο θεραπευτή σε εξειδικευμένο χώρο κλινικής. Πρέπει να καθοδηγείται από το παιδί. Ο θεραπευτής δημιουργεί συνεχώς ευκαιρίες σε ένα «ιδανικό» επίπεδο διέγερσης για να βοηθήσει στη βελτίωση της αισθητηριακής ολοκλήρωσης του παιδιού. Οι θεραπευτές που χρησιμοποιούν το Ayres® SI θα πρέπει να χρησιμοποιούν τις οδηγίες πιστότητας που περιγράφονται από τον Parham και τους συναδέλφους του το 2011. Αυτές οι οδηγίες περιγράφουν τα βασικά στοιχεία της θεραπείας Ayres® SI.

Το μοντέλο της Miller χρησιμοποιεί στοιχεία αυτής της προσέγγισης, ωστόσο, περιλαμβάνει πρόσθετες θεραπείες όπως η «Θεραπευτική Ακρόαση». Περιλαμβάνει επίσης μεγαλύτερη συμμετοχή των γονέων στη θεραπεία και επιπλέον στρατηγικές για το σπίτι και το σχολείο. Οι περισσότεροι άλλοι συγγραφείς θα υπογραμμίσουν απλά ότι οι αισθητηριακές στρατηγικές μπορούν να βοηθήσουν στο σπίτι και στο σχολείο. Αυτές οι στρατηγικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συμπλήρωση της θεραπείας της αισθητηριακής ολοκλήρωσης.

 

Αισθητηριακή Ολοκλήρωση vs Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας

Συνοπτικά, οι όροι «Αισθητηριακή Ολοκλήρωση» και «Αισθητηριακή Επεξεργασία» αναφέρονται στην ίδια θεωρία και ιδέα. Όπως με πολλές ιδέες, όταν ο ιδρυτής μεταδώσει τις γνώσεις του, οι μαθητές του μπορεί να πάρουν διαφορετικούς δρόμους. Αυτό ακριβώς ισχύει και σε αυτή την περίπτωση. Ελπίζουμε ότι αυτοί οι διαφορετικοί δρόμοι θα οδηγήσουν τελικά σε ισχυρότερα στοιχεία και σε καλύτερα αποτελέσματα για τα παιδιά και ενήλικες που χρειάζονται βοήθεια για να οργανώσουν τις αισθήσεις τους.

 

Η Ιστορία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης vs της Διαταραχής Αισθητηριακής Επεξεργασίας

1950-60

Η Jean Ayres αρχίζει να εργάζεται πάνω στη θεωρία της SI.

1972

Η Ayres δημοσιεύει «Sensory Integration and Learning Disorders». Σε αυτό το βιβλίο περιγράφει τη θεωρία της SI και συζητά πώς τα παιδιά μπορούν να αξιολογηθούν για τη δυσλειτουργία του SI. Το βιβλίο περιλαμβάνει επίσης συστάσεις σχετικά με τον τρόπο θεραπείας και υποστήριξης παιδιών που έχουν αισθητηριακές δυσκολίες.

1979

Δημοσιεύεται το «Sensory Integration and the Child». Η Jean Ayres έγραψε αυτό το βιβλίο για τους γονείς προκειμένου να απλουστεύσει τη θεωρία της SI σε μια πιο ευανάγνωστη μορφή. Οι εκδότες κυκλοφόρησαν μια ενημερωμένη 25η επετειακή έκδοση αυτού του βιβλίου το 2004. Η νεότερη έκδοση περιλαμβάνει σχόλια από εργοθεραπευτές που ερευνούν αυτήν την περίοδο το SI.

1980-90

Μερικοί συγγραφείς, ειδικά στην εκπαίδευση, δυσφημίζουν την αποτελεσματικότητα του SI για τα παιδιά. Όλοι οι αναγνώστες πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουν ότι πολλές μελέτες εκείνη την περίοδο δεν διευκρινίζουν τι είναι και πως ακριβώς χρησιμοποιούν την SI. Πολλές μελέτες αποκαλούν «θεραπεία SI» τις αισθητηριακές στρατηγικές όπως τις μπάλες pilates, τα γιλέκα με βάρος κλπ, το οποίο είναι λάθος.

1999

Η Winnie Dunn δημοσιεύει το «Sensory Profile». Αυτή είναι η πρώτη τυποποιημένη αξιολόγηση που εξετάζει τις δυσκολίες της αισθητηριακής ρύθμισης. Η Dunn δημοσίευσε μια ενημερωμένη έκδοση του εργαλείου το 2014 (SP2).

2000s

Πάνω απ 'όλα υπάρχει μια τεράστια ώθηση για όλες τις έρευνες για τη θεωρία και τη θεραπεία SI να είναι υψηλής ποιότητας. Για να γίνει αυτό, οι ερευνητές πρέπει να περιγράψουν ακριβώς ποια ήταν η διαδικασία θεραπείας τους.

2006-07

Η Lucy Miller και οι συνεργάτες της δημοσιεύουν επίσημα τον όρο Sensory Processing Disorder (SPD) στα βιβλία τους. Ο Parnham και οι συνεργάτες του δημοσιεύουν επίσης ένα μέτρο πιστότητας, αυτό περιγράφει με σαφήνεια τις απαραίτητες προϋποθέσεις της θεραπείας SI. Συνεπώς, προτείνουν αυτό να χρησιμοποιείται σε όλες τις έρευνες σχετικά με την αποτελεσματικότητα του SI.

2010

Ο όρος Sensory Processing Disorder χρησιμοποιείται ευρύτερα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στις δημοσιεύσεις, ειδικά σε βιβλία για γονείς και εκπαιδευτικούς. Ωστόσο, πολλά βιβλία γραμμένα για θεραπευτές συνήθως συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τον όρο SI. Οι Schaff και Davies (2010) συζητούν την εξέλιξη του SI σε ένα άρθρο για το American Journal of Occupational Therapists. Συνολικά, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει συναίνεση για τη χρήση άλλων όρων και υποστηρίζουν τη συνέχιση της έρευνας.

Οι συγγραφείς συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τους όρους SI και SPD εναλλακτικά. Επί του παρόντος πραγματοποιείται τεράστια έρευνα για την υποστήριξη της χρήσης θεραπείας SI, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης SI για παιδιά με αυτισμό.

Οι θεραπευτές συνεχίζουν να εκπαιδεύονται στο Ayres® SI μέσω οργανισμών όπως το SI Education και το CLASI. Επιπλέον, η Lucy Miller προσφέρει εκπαίδευση στο μοντέλο της A SECRET model, που περιλαμβάνει πλέον πιστοποίηση πανεπιστημίου.

Υπάρχει περισσότερη έρευνα που δημοσιεύεται και διεξάγεται για το SI. Μερικές από τις έρευνες (π.χ. Schaaf, 2018) δείχνουν ότι είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για παιδιά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με αυτισμό. Άλλες έρευνες (π.χ. Novak, 2019) καταλήγουν στο αντίθετο συμπέρασμα. Δυστυχώς, πολλές έρευνες χρησιμοποιούν τον όρο θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, ωστόσο, δεν τηρούν τα μέτρα πιστότητας. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι πάντα σαφές εάν έχει χρησιμοποιηθεί το Ayres® SI (π.χ. Karim, 2015) ή κάτι άλλο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η θεραπεία έχει περιγραφεί ως SI, όταν σαφώς δεν είναι. Για παράδειγμα, αυτή η μελέτη που χρησιμοποιεί το Brain Gym ως «προσέγγιση αισθητηριακής ολοκλήρωσης». Είναι σημαντικό όταν διαβάζετε μια έρευνα και πληροφορίες, να ελέγχετε ποιο μοντέλο χρησιμοποιούν οι συγγραφείς.

Υπάρχει μια μεγάλη ερευνητική μελέτη (Randell, 2019) στο Πανεπιστήμιο του Cardiff που συγκρίνει τη θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης με τη φροντίδα παιδιών με αυτισμό. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα είναι διαθέσιμα το 2021. Αυτή η μελέτη έχει τη δυνατότητα να παρέχει περισσότερη σαφήνεια σχετικά με την αποτελεσματικότητα του Ayres® SI.

Τέλος, η Θεωρία και η Πρακτική της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης - Τρίτη Έκδοση δημοσιεύθηκε το 2019. Ίσως λιγότερο συναρπαστικό για όσους βρίσκονται εκτός του πεδίου. Ωστόσο, είναι αρκετά μεγάλο ορόσημο για όσους παρακολουθούν το SI τις τελευταίες επτά δεκαετίες.

 

2020 και μετά

Η ομάδα Ayres 2020 εργάζεται πάνω σε ένα νέο εργαλείο αξιολόγησης, το EASI, για να βοηθήσει τους θεραπευτές να αξιολογήσουν τη δυσλειτουργία της αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Στόχος τους είναι να το δημοσιεύσουν το 2020. Επί του παρόντος το εργαλείο αξιολόγησης τυποποιείται. Αυτό σημαίνει ότι δοκιμάζεται με τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά.

Τα αποτελέσματα της μελέτης του Κάρντιφ θα δημοσιευθούν. Επιπλέον, η επίδραση του SI ερευνάται από πολλά άτομα και ομάδες. Αυτή η έρευνα θα χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση και τη διαμόρφωση στο μέλλον της θεωρίας και της πρακτικής της αισθητηριακής ολοκλήρωσης.

 

Βιβλιογραφία

* φιλικά σε γονείς και δασκάλους

  • Ayres, A.J. (1972). SI and Learning Disorders.
  • Ayres, J.A. (1979). SI and the Child.*
  • Bialer D., Miller. L.J. (2012). No Longer A Secret: Unique Common Sense Strategies for Children with Sensory or Motor Challenges.
  • Dunn, W. (1999). Sensory Profile.  User’s Manual. Texas: The Psychological Corporation.
  • Parham, L. D., Cohn, E. S., Spitzer, S., Koomar, J. A., Miller, L. J., Burke, J. P., et al. (2007). Fidelity in SI practice intervention research. American Journal of Occupational Therapy, 61, 216–227.
  • Miller, L.J. (2006). Sensational Kids Hope and Help for Children with Sensory Processing Disorder. *
  • Miller L.J., Anzalone, M.E., Lane, S.J., Cermak, S.A. and Osten, E.T., 2007. Concept Evolution in SI: A Proposed Nosology for Diagnosis.  American Journal of Occupational Therapy 61(2), pp. 135-140.
  • Schaaf, R.C., Davies, P.L., (2010) Evolution of the SI Frame of Reference. American Journal of Occupational Therapy 64 (3), pp. 363-367.
Powered By Blogger