Aκουστική Μέθοδος - Δραστηριότητες για την ανάπτυξη ακουστικων δεξιοτητων σε βαρήκοα παιδιά.

 

Ακουστική - (Auditory method)

Εισήχθη από τον Goldstein και επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της αίσθησης της ακοής και λειτουργεί με το να ενθαρρύνουμε το παιδί στην ακρόαση και στην ανάλυση για το τι ακούει ώστε να το κάνουμε να ενδιαφερθεί για τον κόσμο των ήχων. Οι οπαδοί της αυτής της μεθόδου υποστηρίζουν ότι η υπολειπόμενη ακοή ακόμα και με σοβαρή βαρηκοΐα μπορεί να αξιοποιηθεί με τη βοήθεια συστημάτων ενίσχυσης ώστε ο εγκέφαλος να λαμβάνει επαρκώς τα εισερχόμενα μηνύματα μέσω του ακουστικού καναλιού για την ανάπτυξη της ομιλούμενης γλώσσας. (Lynas, σελ.7). Σύμφωνα με την ακουστική μέθοδο τα παιδιά δεν πρέπει να αποσπώνται παρακολουθώντας συγχρόνως το πρόσωπο και τα χέρια αλλά πρέπει να μάθουν να «ακούνε» για να αντιλαμβάνονται την ομιλία. Αυτό σημαίνει ότι η ακοή πρέπει να μετατραπεί σε ακρόαση, δηλαδή στην επεξεργασία των ακουστικών ερεθισμάτων. Η ακρόαση απαιτεί το άτομο να είναι συγκεντρωμένο σ' αυτό που ακούει. Για παράδειγμα, είναι διαφορετικό να "ακούμε" την τηλεόραση, αλλά ταυτόχρονα να ακούγονται κι άλλοι θόρυβοι στους οποίους δε δίνουμε προσοχή, όπως το ρολόι που κτυπάει ή ένα σκυλί που γαβγίζει. Η συνειδητή ακοή είναι αλληλένδετη με την ικανότητα αποκωδικοποίησης του περιβάλλοντος και του λόγου, όπως επίσης με την ικανότητα για μάθηση (Ward, σελ.11).

Για να αναπτύξουμε την ικανότητα της ακρόασης, θα αναφέρουμε κάποια παιχνίδια που θα βοηθήσουν τα παιδιά να συγκεντρώνονται καλύτερα, να λαμβάνουν αλλά και να παράγουν ήχους. Πάνω απ' όλα, θα τους βοηθήσουν στην κατανόηση της ομιλίας και στην προφορική τους έκφραση. Στην αρχή θα εξασκηθεί στη διάκριση αδρών γλωσσολογικών πληροφοριών με ήχους μακράς διάρκειας, υψηλής έντασης και μικρό αριθμό ερεθισμάτων και στη συνέχεια προχωράμε σε πιο σιγανούς και μικρής διάρκειας ήχους με περισσότερα ερεθίσματα. Οι ασκήσεις αυτές πρέπει να γίνονται καθημερινά και στο σπίτι για να έχουμε ως αποτέλεσμα αργότερα την ανάπτυξη της ακουστικής αντίληψης του προφορικού λόγου. Μακροπρόθεσμα στόχος είναι να επικοινωνεί καλύτερα σε καταστάσεις όπως στο τηλέφωνο σε χώρους με φασαρία, συνωστισμό κλπ. Ο έλεγχος της εξέλιξης της θεραπείας επιτυγχάνεται με δοκιμασίες ακουστικής διάκρισης της ομιλίας Είναι σημαντικό το παιδί να δει τη σχέση ακοής και ομιλίας και ότι ό,τι ακούμε διαμορφώνει αυτό που λέμε. Γι΄αυτό θα ήταν καλύτερο όπου είναι δυνατόν στις δραστηριότητες να αποφεύγονται απαντήσεις όπως «άκουσα αυτό», ή το δείξιμο γιατί πιθανώς το παιδί να υποθέσει ότι η ακοή είναι ξεχωριστή από την ομιλία. (Nelson, σελ. 108). Τα προγράμματα της ακουστικής μεθόδου επικεντρώνονται στην ανάπτυξη ακουστικών δεξιοτήτων στους παρακάτω τομείς:

Γνώση των ήχων

Το πρώτο βήμα στην ανάπτυξη της ακοής είναι να αποκτήσει το παιδί τη γνώση των διαφόρων ήχων που είναι στην καθημερινότητα με πράγματα του σπιτιού και περιβαλλοντικούς ήχους και να πειραματιστεί μ' αυτούς όσο το δυνατόν περισσότερο μέσω της μίμησης. Χρησιμοποιούμε πράγματα που προκαλούν "καλούς" ήχους για τα παιδιά όπως κουδουνίστρες και παιχνίδια που κάνουν θόρυβο όταν τα πιέσεις, σχολιάζουμε το θόρυβο που προκαλούν διάφορα πράγματα του σπιτιού όπως ένα κουτάλι μέσα σε ένα φλιτζάνι, το νερό που τρέχει στη βρύση, ο ήχος του τηλεφώνου, το χτύπημα της πόρτας και μιλάμε για τους ήχους από το περιβάλλον όπως το γάβγισμα του σκύλου, ο θόρυβος από το φορτηγό και το αεροπλάνο κ.α.

Το παιχνίδι "πεσίματος" είναι ιδιαίτερα καλό για τα παιδιά που δε βρίσκονται συνήθως σε θέση να μπορούν να ρίξουν τα παιχνίδια τους κάτω και να ακούν τις συνέπειες αυτής της απλής κίνησης. Στο παιχνίδι ρίχνουμε διάφορα πράγματα μέσα σε μια ποικιλία από δοχεία κι έτσι τα παιδιά εξασκούνται στο να κρατούν και να αφήνουν διάφορα αντικείμενα διαφορετικού βάρους και σύστασης.

Το παιδί πρέπει να μπορεί να αναγνωρίζει ήχους από το περιβάλλον και από πού προέρχονται, έτσι ώστε να μπορεί να τους συνδέσει με την ανάλογη σημασία στην καθημερινότητα (για παράδειγμα «σ-σ-σ» που σημαίνει ησυχία) και να αναπτύξει την κατανόηση του κόσμου γύρω του και ως συνέπεια αυτού, να μπορεί να χρησιμοποιεί τις λέξεις με τη σωστή τους σημασία. Για παράδειγμα, εάν την ώρα της θεραπείας κάποιος χτυπήσει την πόρτα ο θεραπευτής πρέπει να επισημάνει στο παιδί ότι αυτός ο ήχος είναι μια ένδειξη πως κάποιος είναι έξω από την αίθουσα και θέλει να μπει μέσα. (μαρία, σελ. 121). Αν το παιδί κάνει πολύ θόρυβο με τα παιχνίδια δείχνουμε με κάποιο τρόπο (π.χ. καλύπτουμε τα αυτιά μας) ότι προκαλεί φασαρία.

Μιμούμαστε τους ήχους που βγαίνουν από τα παιχνίδια και ηχογραφημένους ήχους σώματος όπως χειροκρότημα, πλατάγισμα της γλώσσας, ήχος δαχτύλων κ.α. προτρέποντας το παιδί να κάνει το ίδιο (φωνητικό παιχνίδι μέσω μίμησης).

Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μεταφορά και η εκμάθηση των περιβαλλοντικών ήχων μέσα στην αίθουσα δεν αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα.

 

Συνειδητοποίηση –Ανίχνευση των ήχων

Το παιδί σε αυτό το στάδιο πρέπει να είναι σε θέση να ανιχνεύσει την παρουσία ή απουσία ήχου και να μάθει να περιμένει γι’ αυτόν. Το να ζητήσεις από ένα μικρό παιδί να περιμένει για έναν ήχο είναι κάτι πολύ δύσκολο. Ωστόσο είναι μια συμπεριφορά που μπορεί να διδαχτεί. Οι δραστηριότητες που μπορούμε να εφαρμόσουμε είναι οι παρακάτω:

1. Συμβολικοί ήχοι: π.χ. προφέρουμε « μπιπ μπιπ» καθώς σέρνουμε ένα αυτοκίνητο το οποίο κάποια στιγμή περνάει μέσα από μια τρύπα που έχουμε ανοίξει σε ένα κουτί –τούνελ. Σταματάμε να χρησιμοποιούμε τη φωνή μας καθώς το αυτοκίνητο «χάνεται» στο κουτί.(Lynch, Cooper, σελ. 34).

2. Σταμάτα – Ξεκίνα:  Αυτό το παιχνίδι χρησιμοποιεί ήχους, για να ξεκινά και να σταματά κάποια δραστηριότητα. Καλοί ήχοι, για να κινείται το παιδί, είναι μουσική από ραδιόφωνο ή δίσκους και κουδούνισμα. Μπορεί να χτυπάει παλαμάκια, να κουνάει το κεφάλι του, να κουνάει κάποιο παιχνίδι (π.χ. μια μικρή σημαία). Το παιδί πρέπει να αρχίζει ή να σταματάει τη δραστηριότητα σύμφωνα με το πότε αρχίζει ή σταματάει η μουσική, το κουδούνισμα κ.λπ. (http://www.specialeducation.gr).  Για παράδειγμα: «ακούω τη φλογέρα και χορεύω, σταματώ να χορεύω όταν δεν ακούω τη φλογέρα» ,« ακούω την κούκλα που πεινάει, της δίνω κουτάλι συνοδευόμενο από πιάτο για να φάει». (Οικονομίδης, σελ.81).Οι κινήσεις μπορεί να γίνουν σύμφωνα με το ρυθμό. Το παιδί θα πρέπει να κάνει πιο γρήγορες κινήσεις, όταν ο ρυθμός είναι γρήγορος και πιο αργές, όταν ο ρυθμός είναι αργός (μπορούμε να δώσουμε ρυθμό χτυπώντας με ένα κουτάλι ή ξύλο ή κάποιο αντικείμενο του σπιτιού).

Η άσκηση μπορεί να πραγματοποιηθεί ως εξής με λεκτικά ερεθίσματα: κρατάει μια μπάλα και περιμένει για το λεκτικό ερέθισμα «φύγαμε!» ή «πάμε» (το στόμα μας καλύπτεται με τα χέρια μας). Το ερέθισμα που χρησιμοποιείται θα πρέπει να παρουσιαστεί ξαφνικά μετά από μια περίοδο σχετικής ησυχίας και ο χρόνος παρουσίασης να μεταβάλλεται κάθε φορά ώστε το παιδί να ξαφνιάζεται. (Βελεγράκης, σελ. 134). Αρχικά, αυτό το παιχνίδι πραγματοποιείται με τη βοήθεια οπτικών ερεθισμάτων. Μπορούμε για παράδειγμα να κάνουμε διάφορες εκφράσεις με το πρόσωπο όπως να σηκώσουμε τα φρύδια μας τη στιγμή του λεκτικού ερεθίσματος. Αργότερα πρέπει να περιμένουμε αντίδραση στον ήχο χωρίς την παρουσία οπτικού βοηθήματος.

Κατά την Allum οι περιβαλλοντικοί ήχοι και τα μουσικά όργανα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ερεθίσματα για τους παρακάτω λόγους: α) τα φωνήματα υπάρχει περίπτωση να είναι μικρότερης χρονικής διάρκειας σε σύγκριση με τους μη λεκτικούς ήχους, β) διαφορετικό εγκεφαλικό ημισφαίριο είναι υπεύθυνο για την επεξεργασία των μουσικών ήχων και των φωνημάτων, γ) οι φθόγγοι έχουν μεγαλύτερο εύρος και μεταβλητότητα και πρέπει να αντιγράφονται από το παιδί για να αναπτύξει δεξιότητες ακουστικής ανατροφοδότησης.(Allum, σελ.153).

3. Έχουμε τέσσερα δοχεία, δύο άδεια και δύο με μικρά αντικείμενα. Τα κουνάμε και ζητάμε να μας πει πότε υπάρχει ησυχία και πότε όχι.

4. Αφού ανταποκριθεί στους ήχους, αναπτύσσουμε τη συνειδητοποίηση της φωνής και του λόγου. Ζητάμε να μας επισημάνει πότε μιλάμε με φωνή και πότε χωρίς φωνή (κουνάμε τα χείλη).

Προέλευση των ήχων

Το επόμενο στάδιο είναι να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ακούνε με προσοχή, έτσι ώστε να καταλαβαίνουν από ποια κατεύθυνση του χώρου έρχεται ο ήχος: Κάνουμε κάποιο θόρυβο χωρίς να μπορεί το παιδί να μας δει κι έτσι αναγκάζεται να γυρίσει ή να δείξει με το χέρι από πού έρχεται ο ήχος, κρύβουμε ένα παιχνίδι που κάνει θόρυβο και πρέπει να ακολουθήσει τη σωστή κατεύθυνση για να το βρει. Όταν φτάσει σε καλό επίπεδο αυξάνουμε το βαθμό δυσκολίας με δύο διαφορετικούς θορύβους. Στο τέλος της άσκησης παίζει με τα παιχνίδια ως αμοιβή.

Διάκριση ήχων

Σε αυτό το στάδιο δεν είναι απαραίτητο να κατονομάζει τον ήχο αλλά να καταλαβαίνει αν δύο ήχοι είναι διαφορετικοί και σε πιο προχωρημένο στάδιο, σε τι ακριβώς διαφέρουν. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για να αναπτύξουμε την ικανότητα των παιδιών να συγκεντρώνονται και είναι σημαντικό αργότερα για το παιδί που χρησιμοποιεί λανθασμένους ήχους. Η διαφοροποίηση αφορά διαφορετικούς ήχους αλλά και διαφορετική διάρκεια και ένταση σε όμοιους ήχους. Τα παρακάτω παιχνίδια είναι χρήσιμα σε αυτό:

Όμοια αντικείμενα ήχου: παίρνουμε έξι πλαστικά βάζα με όμοια καπάκια. Τα χωρίζουμε σε τρία ζεύγη και στο κάθε ζεύγος βάζουμε κάτι που κάνει θόρυβο, π.χ. δύο με ρύζι, δύο με φουντούκια, δύο με χαρτί. Δείχνουμε στο παιδί δύο δοχεία με διαφορετικό περιεχόμενο στην αρχή, π.χ. χαρτί και φουντούκια. Κουνάμε αυτό με το χαρτί και το παιδί πρέπει να επιλέξει αυτό που κάνει τον ίδιο θόρυβο. Το αφήνουμε να παίξει με τα δοχεία, για να κάνει την επιλογή του. Όταν τα καταφέρει καλύτερα, προσθέτουμε κι άλλα δοχεία που κάνουν παρόμοιο ήχο και δίνουμε μεγαλύτερη ποικιλία από την οποία να πρέπει να διαλέξει το σωστό. (http://www.specialeducation.gr).

                                         

Προσδιορισμός της έντασης του ήχου: 1) Κρύψε το παιχνίδι: Όταν το παιδί ψάχνει το αγαπημένο του παιχνίδι κάνουμε κάποιο θόρυβο π.χ. χειροκροτούμε  ή χτυπάμε ένα τύμπανο. Κάνουμε πιο δυνατό το θόρυβο όταν το παιδί πλησιάζει το κρυμμένο παιχνίδι και πιο σιγανό όταν απομακρύνεται. 2) Παράγουμε ένα φώνημα δύο φορές με τη δεύτερη φορά με μεγαλύτερη ένταση. Μετά ζητάμε από το παιδί να μιμηθεί.

Αφόυ ανταπεξέλθει στη διάκριση ήχων και φωνής συνεχίζουμε με τη διάκριση λέξεων: βρίσκουμε εικόνες από λέξεις που ξέρει το παιδί και είναι σχεδόν όμοιες π.χ. μύτη/σπίτι, μήλο/φύλλο, γάλα/γάτα κ.λπ. Δείχνουμε το κάθε ζευγάρι και λέμε "Δείξε μου τη μύτη" κ.λπ. Σημείωση: Το παιδί πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά αυτές τις εικόνες πριν παίξει αυτό το παιχνίδι. Για να παίξουμε με πιο απλό τρόπο, χρησιμοποιούμε τα ίδια τα αντικείμενα.                                                      

Αναγνώριση – Προσδιορισμός

Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση γνωστών φωνών από το περιβάλλον του παιδιού. Όταν αναπτύξει την ικανότητα διάκρισης σε επίπεδο ήχων προχωρούμε στη διάκριση λέξεων, προτάσεων και τέλος στη διάκριση κειμένων.

Καλό σε αυτή τη φάση είναι το φωνητικό παιχνίδι με μεμονωμένους ήχους  βλέποντας τις ανάλογες εικόνες σε βιβλία π.χ. ταιριάζει μουσικά όργανα με τον ήχο τους και φωνές ζώων με τις εικόνες τους. (Cooke&Williams, σελ.13). Έτσι δίνεται κάποιο πρώιμο μήνυμα ότι ήχοι και εικόνες μπορούν να συνδεθούν. Αυτό θα του προσφέρει μεγάλη βοήθεια αργότερα, όταν θα συνδέει την ηχητική μορφή των φθόγγων με τη γραπτή μορφή τους. (Ward, σελ. 238)

Γράφουμε σε μια κασέτα γνωστούς ήχους π.χ. κτύπος του ρολογιού, το κουδούνισμα της εξώπορτας και του τηλεφώνου, ηλεκτρική σκούπα, βρύση να τρέχει, κ.α. Βρίσκουμε μεγάλες εικόνες που να ταιριάζουν στον κάθε ήχο ή χρησιμοποιούμε τα ίδια αντικείμενα, αν μπορούν να μεταφερθούν. Αφήνουμε το παιδί να προσπαθήσει να ταιριάξει τον ήχο με την εικόνα ή το αντικείμενο. Όταν θα μπορεί να το κάνει αυτό, παίζουμε τον κάθε ήχο στην κασέτα και βάζουμε μπροστά του δύο ή περισσότερες εικόνες, για να διαλέξει

Σε λέξεις: έχουμε μέσα μεταφοράς (αυτοκίνητο, μηχανάκι, αεροπλάνο, ποδήλατο) και το παιδί πρέπει να μετακινεί αυτό που ακούει κάθε φορά.

Απομνημόνευση- Κατανόηση

Αυτό το στάδιο είναι και το πιο δύσκολο γιατί απαιτείται η γνώση της γλώσσας. Το παιδί πριν αρχίσει να χρησιμοποιεί τους ήχους και τις λέξεις εκφραστικά πρέπει να αναπτύξει την κατανόησή του. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο να θυμάται ό,τι ακούει. Εξασκούμε τη μνήμη σε μια σειρά από ήχους, αριθμούς, απλές λέξεις, πρέπει να μας δείξει αντικείμενα με τη σωστή σειρά ή παίζουμε «κρυφτό» ζητώντας να βρει διάφορα αντικείμενα. Δεν ξεχνάμε ότι στόχος μας είναι να τα καταφέρνει σε μεγαλύτερο αριθμό ερεθισμάτων σταδιακά.

Στο επίπεδο της κατανόησης οι ασκήσεις έχουν τη μορφή εντολών που το παιδί πρέπει να ακολουθήσει αλλά και ταυτόχρονα να θυμηθεί ό,τι άκουσε. Κάποιες απλές εντολές μπορεί να είναι "χτένισε τα μαλλιά σου", "δείξε μου τα πόδια σου" και σταδιακά κάνουμε τις οδηγίες πιο δύσκολες όπως για παράδειγμα «βάλε το αυτοκίνητο πάνω στο τραπέζι", «πήγαινε στην πόρτα και μετά κάτσε στην καρέκλα» κ.τ.λ.

Στο επόμενο επίπεδο διαβάζουμε ή του αφηγούμαστε μια σύντομη ιστορία με απλές προτάσεις και ζητάμε να μας την ξαναπεί ή να απαντήσει σε σχετικές ερωτήσεις όπου θα χρειαστεί να ανακαλέσει αυτά που άκουσε.

Το μειονέκτημα της ακουστικής μεθόδου είναι ότι απαιτεί αρκετό χρόνο και τα παιδιά δε μαθαίνουν να ακούν αμέσως μετά την τοποθέτηση του ακουστικού αφού στην αρχή ακούνε μόνο εξασθενημένους ήχους και το ακουστικό δε ρυθμίζεται στο μέγιστο κέρδος του. Τα παιδιά που εμφανίζουν βαρηκοΐα από τη γέννηση ή στην πρώιμη παιδική ηλικία, δε μπορούν να ανακαλέσουν στη μνήμη ήχους της ομιλίας και έτσι τα προγράμματα ακουστικής εκπαίδευσης πρέπει να είναι αρκετά περιεκτικά και με συγκεκριμένους στόχους.

 

Βιβλιογραφία

Allum , (2003), Cohlear Implant Rehabilitation in Children and Adults. London : Whurr

Βελεγράκης, Γ (2002), Κοχλιακά Εμφυτεύματα . Αθήνα : Παρισιάνου

Οικονομίδης, Ι. (2005). Το κοχλιακό εμφύτευμα στο παιδί.χ.τ. : Ιατρικές εκδόσεις  Π.Χ Πασχαλίδης

Lynas , W.(1994). Communication Options in the Education of Deaf Children . Whurr : London

Lynch, C., Cooper J.(χ.χ) Early Communication Skills :practical activities for teachers &therapists. London :Wislow

Cooke , J., &Williams, D. (2003). Working with Children's Language. UK:Speechmark

Nelson , B.(1994) Children with Cohlear Implants In Educational Settings . New Work :Thomson Learning

Ward, S. (2004). Μαθαίνω το παιδί μου να μιλάει. Αθήνα : Λιβάνη

(http://www.specialeducation.gr).

 

 

Μιχαλοπουλου Δήμητρα

Λογοθεραπευτρια 

 

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

• Τοποθετούμε στο τραπέζι διάφορα οικεία αντικείμενα. Αφήνουμε το παιδί να τα παρατηρήσει για 5 δευτερόλεπτα και του ζητάμε να γυρίσει από την άλλη. Αφαιρούμε ένα από τα αντικείμενα που έχουμε τοποθετήσει και του ζητάμε να γυρίσει και να δει ποιο αντικείμενο λείπει από το τραπέζι. Εάν απαντήσει σωστά επαναλαμβάνουμε και προσθέτουμε κι αλλά αντικείμενα για να ανεβάσουμε το επίπεδο δυσκολίας της άσκησης. 

• Μοιράζουμε κάρτες στο παιδί και έχουμε τις ίδιες και εμείς. Τοποθετούμε τις δίκες μας κάρτες με μια σειρά που επιθυμούμε εμείς. Πχ σκύλος - μήλο - σπίτι. Του ζητάμε να τις παρατηρήσει για 5 δευτερόλεπτα και τις γυρνάμε ανάποδα. Του ζητάμε να τοποθετήσει τις δίκες του ίδιες κάρτες κάτω από τις δίκες μας με την ίδια ακριβώς σειρά. Μόλις τις τοποθετήσει γυρνάμε τις δίκες μας για να επιβεβαιώσουμε ότι η τοποθέτηση είναι σωστή. Ξεκινάμε με 2 κάρτες και αυξάνουμε το επίπεδο με περισσότερες κάρτες ανάλογα με την ηλικία και την ικανότητα του παιδιού. Η ίδια δραστηριότητα μπορεί να γίνει και με αντικείμενα όπως χάντρες, φακές, φασόλια, πινεζούλες κλπ. Μόλις το παιδί κατακτήσει το επίπεδο που επιθυμούμε μπορούμε να επαναλάβουμε με αφηρημένα σχεδία. 

• Ασκήσεις στον υπολογιστή μέσω ιντερνέτ. Στις παρακάτω σελίδες (flash games):
• http://www.toytheater.com/visual-memory.php 
• http://www.oyunpat.com/el/game/cooking-games/visual-memory-flash-game.html 
• http://www.noanxiety.com/tests/visual-photographic-memory-test.html  
• http://flashgamesspot.com/el/play/into-the-dark-players-move-the-mouse-across-the-d/flash-game/                                                                        
• http://flashgamesspot.com/el/play/retro-pairs-3-a-fun-paired-cards-game-match-up-t/flash-game/                                                                               
• http://flashgamesspot.com/el/play/treasure-in-the-dark-use-your-visual-memory-and-f/flash-game/                                                                                                                                                   
• Φτιάχνουμε μια κατασκευή με τουβλάκια ή lego. Ζητάμε από το παιδί να την παρατηρήσει για 5 δευτερόλεπτα. Κρύβουμε την κατασκευή με μια άσπρη κολλά και του ζητάμε να φτιάξει την ίδια με ακριβώς τα ίδια χρώματα. Μόλις την κατασκευάσει αποκαλύπτουμε την δίκια μας κατασκευή για να επιβεβαιώσουμε το αποτέλεσμα. Ξεκινάμε με άπλες κατασκευές που αποτελούνται με 4 - 5 τουβλάκια και ανεβάζουμε το επίπεδο προσθέτοντας τουβλάκια ανάλογα την ηλικία και την δυσκολία του παιδιού.                                                                                                    
• Τοποθετούμε  στην σειρά 3 πινέζες ή 3 κουμπιά με διαφορετικά χρώματα πχ κόκκινο, κίτρινο, πράσινο. Αφήνουμε το παιδί να τα παρατηρήσει για 5 δευτερόλεπτα, μετά τα καλύπτουμε με ένα χαρτί και ζητάμε από το παιδί να βάλει στην ίδια σειρά τα κουμπιά ή τις πινέζες που είδε πριν από λίγο. Αυξάνουμε τις πινέζες ή τα κουμπιά ανάλογα την δυσκολία και την ηλικία του παιδιού. 

ΧΑΒΑΤΖΙΟΓΛΟΥ ΕΙΡΗΝΗ

ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ SIT

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΗΜΑ ΣΩΜΑΤΟΣ

Το σχήμα του σώματος είναι η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας. Το παιδί πρέπει να γνωρίσει τα διάφορα μέρη του σώματός του, ώστε να μπορεί να τα χρησιμοποιεί τέλεια. Θα μπορέσει , έτσι, να συντονίσει καλύτερα τις κινήσεις του, να έχει καλύτερη ισορροπία και να αποφεύγει τις άσκοπες κινήσεις.

Μερικοί τρόποι να βελτιώσουμε την εικόνα του σώματος του παιδιού είναι τα παρακάτω παιχνίδια:

• Δείχνουμε και ονομάζουμε το κεφάλι, τα μαλλιά και τα αισθητήρια όργανα που υπάρχουν σε αυτό
• Δείχνουμε και ονομάζουμε τα πάνω άκρα (χέρια, δάχτυλα, νύχια, αγκώνες, ώμοι, καρποί χεριών)
• Δείχνουμε και ονομάζουμε τα μέρη του κορμού μας
• Ονομάζουμε τα μέρη σώματος μίας κούκλας
• Δείχνουμε εικόνες με ανθρώπους και ονομάζουμε τα διάφορα μέρη του σώματος
• Κλείνουμε τα μάτια και ονομάζουμε κάθε μέρος του σώματος που αγγίζουμε
• Τραγουδάμε το "χαρωπά τα δυο μου χέρια τα χτυπώ" κάνοντας τις ανάλογες κινήσεις
• Χρωματίζουμε κατόπιν υποδείξεως τα διάφορα μέρη του σώματος σε μία ασπρόμαυρη εικόνα
• Ανασυνθέτουμε κομματιασμένη εικόνα
• Συμπληρώνουμε μέρη του σώματος που λείπουν από μία ζωγραφιά
• Φτιάχνουμε με πλαστελίνη ένα ανθρωπάκι
• Ζωγραφίζουμε έναν άνθρωπο
• Το παιδί πρέπει να θεραπεύσει , αγγίζοντας με το μαγικό ραβδί (χάρακα), τα μέρη του σώματός σας που είναι άρρωστα : πονοκέφαλος, πληγή στο πόδι κτλ
• Ζητήστε στο παιδί να ξαπλώσει στο πάτωμα. Πρέπει να ονομάζει τα μέρη του σώματος που αγγίζουν το πάτωμα α) να ξαπλώσει με την πλάτη β) με την κοιλιά γ) με τα τέσσερα
• Ρωτήστε στο παιδί ποια μέρη του σώματός του χρησιμοποιεί για : να τρώει ,να μυρίζει ,να ακούει, να τρέχει , να βλέπει ,να ζωγραφίζει, να σκαρφαλώνει,να πιάνει, να περπατάει.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΤΕ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Αν νομίζετε πως πρέπει αν γράψετε το παιδί σας στο νηπιαγωγείο, πρέπει να εξετάσετε το οίκημα και να γνωρίσετε τους δασκάλους και τις εκπαιδευτικές μεθόδους τους. Επισκεφτείτε το νηπιαγωγείο σαν παρατηρητής και συζητήστε με το διευθυντή ή τους δασκάλους για να καταλάβετε την ατμόσφαιρα που υπάρχει στο νηπιαγωγείο. Επισκεφτείτε κι άλλα νηπιαγωγεία χρησιμοποιώντας τις ερωτήσεις παρακάτω.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ

Πόσοι νηπιαγωγοί υπάρχουν;

Δείχνουν αγάπη στα παιδιά;

Ποιοι είναι οι εκπαιδευτικοί στόχοι και σκοποί τους;

Τι παιδαγωγικές σπουδές έκαναν;

Ποιες είναι οι παιδαγωγικές τους εμπειρίες;

Φροντίζουν μητρικά τα παιδιά;

Υπάρχει κλίμα επικοινωνίας μεταξύ γονέων και νηπιαγωγών;

Θα νιώσετε ασφαλής εάν αφήσετε το παιδί σας στη φροντίδα του νηπιαγωγείου και των δασκάλων του;

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΤΜΟΣΑΦΑΙΡΑ

Ποσά παιδιά υπάρχουν;

Πως είναι το περιβάλλον;

Είναι ήρεμη η ατμόσφαιρα του νηπιαγωγείου ή επικρατεί χάος;

Μοιάζει ασφαλές το νηπιαγωγείο;

Είναι επαρκής η θέρμανση;

Έχουν γίνει προσπάθειες να γίνει ελκυστικό το νηπιαγωγείο και ο γύρω χώρος;

Πως σας φαίνεται το πρόγραμμα; Είναι δομημένο με ρυθμό, ελευθερία κινήσεων και πρόσθετες δραστηριότητες;

Υπάρχει ένδειξη για προαναγνωστικές και προγραφικές ασκήσεις και δραστηριότητες;

Νομίζετε πως εκτιμάται  και ενθαρρύνεται το συμβολικό παιχνίδι και όλα γενικά τα παιχνίδια;

Δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να παίζουν καθημερινά έξω;

Είναι σε καλή κατάσταση τα παιχνίδια της αυλής;

Υπάρχει συσκευή τηλεόρασης; (να το θεωρήσετε μειονέκτημα)

Υπάρχουν υπολογιστές; (η χρήση τους δεν ενδείκνυται για τα μικρά παιδιά)

Υπάρχουν ενδείξεις καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, όπως απλά μουσικά όργανα, υλικά ζωγραφικής, χώροι με άμμο και νερό, γωνιές θεατρικού παιχνιδιού;

Πόσες ώρες ασχολείται το παιδί με την μουσική;
Υπάρχουν ψυχοκινητικές δραστηριότητες; 

Δραστηριότητες διάκρισης φύλου

Δραστηριότητες διάκρισης φύλου

 Αρχικά ξεκινήστε να δουλεύετε την διάκριση αρκούδου –κούκλας

     

 Πάρτε τη εικόνα μια κούκλας και ενός αρκούδου . Τοποθετήστε τις εικόνες πάνω σε μια επιφάνεια . Έπειτα πάρτε  εικόνες π.χ φρούτα και ζητήστε από το παιδί να δώσει ένα φρούτο στην κούκλα  εκτελώντας την εντολή "Δώσε το μήλο στην κούκλα" έπειτα "Δώσε το πορτοκάλι στον αρκούδο".

Κολλήστε πάνω σε πλαστικά πιάτα τις εικόνες από τον αρκούδο και την κούκλα . Πάρτε πλαστικά φαγητά (καλό θα ήταν να υπάρχουν επί δυο τα φαγητά) έπειτα ζητήστε από το παιδί να εκτελέσει την  εντολή π.χ Βάλε στο πιάτο της κούκλας την πίτσα.

Μπορείτε παρόμοια άσκηση να την  εκτελέσετε χρησιμοποιώντας χάρτινες τσάντες , γραμματοκιβώτια με φωτογραφίες αφού θα κολλήσετε εικόνες  αρκουδος- κούκλα όπωσ στα πιάτα και να χρησιμοποειήσετε εικόνεσ με ρούχα, σχολικα είδη κλπ .

Αφού ξεχωρίσει τον αρκούδο με την κούκλα προχωρήστε στο αγόρι- κορίτσι

 

Μπορείτε  να χρησιμοποιήσετε τις παραπάνω ιδέες αντικαθιστώντας απλά τις εικόνες .

Έπειτα μπορείτε να πάρετε φωτογραφίες από παιδικά πάρτυ και να ζητήσετε από το παιδί να σας δείξει όλα τα κορίτσια  ή όλα τα αγόρια.

 Μπορείτε να κάνετε κολλάζ. Κόψτε φωτογραφίες από πολλά αγόρια και πολλά κορίτσια . Χωρίστε ένα χαρτόνι στα δυο .Τοποθετήστε στην κορυφή του χαρτονιού ένα αγόρι  και ένα κορίτσι στη συνέχεια ζητήστε από το παιδί να κολλήσει τα υπόλοιπα αγόρια κάτω από το αγόρι που έχετε κολλήσει εσείς  το ίδιο θα πρέπει να συνεχίσει και με το κορίτσι.

Όταν κατακτηθεί η διάκριση του αγοριού- κοριτσιού προχωρήστε στο άντρας –γυναίκα.

Μπορείτε να εργαστείτε με τους παραπάνω τρόπους και εδώ. 

Οι παραπάνω δραστηριότητες μπορούν να γίνουμ τόσο με εικόνες όσο και αντικείμενα.

Μιχαλοπούλου Δήμητρα 

Λογοθεραπεύτρια

ΠΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ Η ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ: ΑΠΟ ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΩΣ 18 ΜΗΝΕΣ

Όπως με όλους τους πίνακες όπου αναφέρονται ηλικίες, οι μήνες παρακάτω θα πρέπει να υπολογίζονται κατά προσέγγιση.

ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΟ

Ξεχωρίζει τις σκούρες από τις ανοιχτές αποχρώσεις

Έχει κάποια αντίληψη των χρωμάτων

Οι κόρες αντιδρούν στο φως

Κλείνει τα μάτια στο απότομο, δυνατό φως

Ανοίγει τα μάτια όταν το κρατήσετε σε όρθια στάση

Ανοιγοκλείνει τα μάτια ως αντίδραση στον ήχο, την κίνηση ή όταν κάποιος αγγίξει το μάτι του

Ακολουθεί έναν κινούμενο στόχο σε απόσταση 20-25 εκ. ή σε         γωνία 45^ο

ΕΝΟΣ ΜΗΝΟΣ

Ανοιγοκλείνει αμυντικά τα μάτια όταν κάποιο αντικείμενο πλησιάσει

Παρατηρεί το πρόσωπο της μητέρας του με αυξανόμενη εγρήγορση

Διακρίνει ένα πρόσωπο σε απόσταση  15 εκ.

Ακολουθεί την κίνηση σε ακτίνα 90^ο

ΔΥΟ ΜΗΝΩΝ

Κοιτάζει πιο συχνά τα πρόσωπα και τα εξερευνά, αναζητώντας λεπτομέρειες

Δεν μπορεί να εστιάσει και τα υο μάτια στο ίδιο σημείο

Τα μάτια ακολουθούν ένα άτομο που κινείται

Τα μάτια ακολουθούν δεξιά- αριστερά, ένα παιχνίδι κρεμασμένο πάνω από το στήθος του

ΤΡΙΩΝ ΜΗΝΩΝ

Ενθουσιάζεται από τα πρόσωπα

Εστιάζει και τα δυο μάτια στο ίδιο σημείο

Κουνάει σκόπιμα το κεφάλι του για να κοιτάξει γύρω του

Κοιτάζει αντικείμενα που έχουν τοποθετηθεί στο ύψος της μέσης του

Ακολουθεί ένα κρεμαστό παιχνίδι από την μια μεριά στην άλλη (180^ο)

Η έγχρωμη όραση μπορεί να λειτουργεί κανονικά

Αναγνωρίζει την φωτογραφία της μητέρας του, καθώς και διάφορα άλλα πρόσωπα

ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΜΗΝΩΝ

Καταλαβαίνει την διάφορα ανάμεσα σε ένα ευτυχισμένο, ένα έκπληκτο και ένα θυμωμένο πρόσωπο

Κοιτάζει αμέσως αντικείμενα που κρέμονται από πάνω του

ΠΕΝΤΕ ΜΗΝΩΝ

Η αντίληψη του βάθους βελτιώνεται

Θα προσπαθήσει να πιάσει αντικείμενα που νομίζει ότι βρίσκονται κοντά του

ΕΞΙ ΜΗΝΩΝ

Μετακινείται για να δει αντικείμενα

Βρίσκεται μονίμως σε οπτική εγρήγορση

Κοιτάζει τα «ελκυστικά» πρόσωπα περισσότερο από τα άλλα

ΟΧΤΩ ΜΗΝΩΝ

Μπορεί να κρίνει το μέγεθος ενός αντικειμένου από απόσταση 60 εκατ.

ΔΩΔΕΚΑ ΜΗΝΩΝ

Τα μάτια ακολουθούν αστραπιαία τα κινούμενα αντικείμενα

ΔΕΚΑΟΧΤΩ ΜΗΝΩΝ

Αναγνωρίζει λεπτομέρειες σε εικόνες 

ΑΡΙΣΤΕΡΟΧΕΙΡΑΣ Ή ΔΕΞΙΟΧΕΙΡΑΣ?

Η επιλογή του χεριού, είναι ένα αρκετά περίεργο χαρακτηριστικό των ανθρώπων. Υπάρχουν και κάποια ζώα που δείχνουν προτιμήσεις, αλλά όχι με τόση συνέπεια όσο ο άνθρωπος. Επιπλέον, οι προτιμήσεις των ζώων ε

ίναι λιγότερο ή περισσότερο ισότιμα κατανεμημένες ανάμεσα στο δεξί και στο αριστερό. Σε όλες τις φυλές και τους πολιτισμούς, οι άνθρωποι είναι κυρίως δεξιόχειρες.

Είναι σχεδόν παγκόσμιος ο μύθος ότι η δεξιά πλευρά του σώματος αντιπροσωπεύει το καλό και το αγνό, ενώ η αριστερή το κακό (μονό οι Κινέζοι αποτελούν εξαίρεση).

Η ανάπτυξη μιας σταθερής προτίμησης του χεριού, σχετίζεται με τα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις στους δεξιόχειρες, η αριστερή πλευρά του εγκεφάλου τους έχει πιο δικτυωμένες συνδέσεις προς την δεξιά πλευρά του σώματος, κάνοντας έτσι ευκολότερο τον εκούσιο έλεγχο του δεξιού χεριού.

Κάποια προτίμηση στο ένα χέρι μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και σε παιδιά έξι μηνών όπου αργότερα  χάνεται.  Παρ’ όλα αυτά, κάποια παιδιά παραμένουν αμφιδέξια μέχρι την ηλικία 3 ή 4 χρονών και  στην ηλικία των 5,5 – 6 ετών αποφασίζουν για το χέρι προτίμησης.

Δεν είναι καθόλου σωστό να προσπαθούμε να αλλάξουμε ένα παιδί που δείχνει την τάση να χρησιμοποιεί πιο πολύ το αριστερό χέρι παρά το δεξί. Έτσι, δεν αλλάζουμε μονό την φυσική προτίμηση του παιδιού, αλλά το κάνουμε να νιώθει μπερδεμένο και ενοχλημένο. 

ΟΙ 3 ΤΥΠΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΙΟΝΕΞΙΑΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΟΥ ΑΥΤΙΣΜΟΥ

Frith (1999)

Στην μελέτη του Camberwell ο ορισμός της κοινωνικής μειονεξίας ήταν η ανικανότητα εμπλοκής στη  διαπροσωπική λειτουργία. Η Lora Wing και οι συνεργάτες της στην προσπάθεια τους να αποσαφηνίσουν κάποια διακριτικά στοιχεία της κοινωνικής μειονεξίας εντόπισαν 3 χαρακτηριστικούς τύπους :

1. τον ΑΠΟΤΡΑΒΗΓΜΕΝΟ
2. τον ΠΑΘΗΤΙΚΟ
3. και τον ΙΔΙΟΡΡΥΘΜΟ.                                                                                                                                                  

Ένα παιδί που ανήκει στο Φάσμα του Αυτισμού μπορεί να εμφανίσει παραπάνω από έναν από τους τύπους αλλά χαρακτηριζόταν με έναν από τους τρεις τύπους με βάση την κυρίαρχη συμπεριφορά του. Παρακάτω θα παρουσιαστούν 3 παραδείγματα από το βιβλίο Αυτισμός της Uta  Frith για να καταλάβουμε καλύτερα τον κάθε τύπο ξεχωριστά.

Η Jane είναι ένα παιδί αποτραβηγμένο που δίνει την εντύπωση ότι ζει σε γυάλινο κλουβί. Στο σχολείο ή στο σπίτι δείχνει αποστασιοποιημένη. Δεν ανταποκρίνεται σε ηχητικά καλέσματα ούτε στην ανθρώπινη προσέγγιση. Δεν χρησιμοποιεί βλεμματική επαφή, αντιθέτως δείχνει να προσπαθεί να την αποφύγει. Δεν δέχεται να πάρει αγκαλιά την μητέρα της και όταν είναι λυπημένη δεν αποζητά την παρηγοριά από την μητέρα της σε σχέση με την μικρότερη τυπική αδερφή της. Η μητέρα αναφέρει οτι ποτέ δεν την έχει υποδεχτεί με έκδηλη χαρά και ότι φτάνουν στιγμές που αναρωτιέται εάν την αναγνωρίζει. Ωστόσο, η Jane δεν απορρίπτει εντελώς την κοινωνική επαφή. Πλησιάζει τους ανθρώπους όταν θέλει να ικανοποιήσει κάποιες από τις βασικές της ανάγκες πχ πείνα. Τέλος, της αρέσει η σωματική επαφή και η κίνηση στον ρυθμό της μουσικής. Οι γονείς είναι χαρούμενοι όταν εμπλέκονται ακόμα και σε αυτές τις μικρές κοινωνικές στιγμές μαζί της. 

Ο David είναι ένα παθητικό παιδί που αδιαφορεί πλήρως για οποιαδήποτε απόπειρα κοινωνικής προσέγγισης. Κάνει ότι του λένε και οι γονείς του ανησυχούν γιατί παρασύρεται εύκολα. Ο λόγος του είναι καλά ανεπτυγμένος και απαντά στις ερωτήσεις με ειλικρίνεια και προθυμία. Η κοινωνική επαφή με τα άλλα παιδιά αποτελεί για τον David μια δραστηριότητα στην καθημερινή του ζωή που δεν την περιμένει με χαρά ή ανυπομονησία. Σε γενικές γραμμές, ο David είναι ήσυχος αλλά το παραμικρό άγχος ή αλλαγή των συνηθειών του, του προκαλεί συναισθηματικές εκδηλώσεις που κυμαίνονται από σπαρακτικό κλάμα μέχρι εκρήξεις θυμού. 

Η Doris είναι ένα ιδιόρρυθμο παιδί και της αρέσει να κάνει παρέα με ανθρώπους και να τους αγγίζει. Πλησιάζει ανθρώπους που δεν γνωρίζει και τους κάνει διάφορες ερωτήσεις. Προφανώς, δεν είναι σε θέση να κρίνει πότε μια συμπεριφορά είναι ανεπιθύμητη ή ανάρμοστη. Οι γονείς αναφέρουν ότι ανησυχούν για κάποιες επιθετικές συμπεριφορές που παρουσιάζει και ότι πρέπει να την προσέχουν συνεχώς και να μην την αφήνουν να βγαίνει ποτέ μόνη της έξω γιατί η συμπεριφορά της πολλές φορές είναι ενοχλητική και αντιπαθητική προκαλώντας σχόλια.  

Στην μελέτη του  Camberwell διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά με ΔΑΦ πριν την ηλικία των 7 ετών παρουσίαζαν χαρακτηριστική απόσυρση. Πολλές φορές μπορεί να τύχει ένα παιδί να αλλάξει τύπο κοινωνικής μειονεξίας και από αποτραβηγμένο να γίνεται παθητικό ή ιδιόρρυθμο. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Frith, U. (1999). Αυτισμός - Εξηγώντας το Αίνιγμα. Ελληνικά Γράμματα : Αθήνα

Δυσφωνία -Συμβουλές για να διατηρήσουμε τη φωνή μας υγειή

Ευ φωνία

Πόσο υπέροχη

          Η ανθρώπινη ζωή

Είναι στ’ αλήθεια

          Η εικόνα της ψυχής

Η διάνοια του ανθρώπου

         ορατά στο βλέμμα

και στο μέτωπο που βασιλεύει

         και η Καρδιά

Στη μορφή του είναι χαραγμένη

         Αλλά η Ψυχή

αποκαλύπτεται

         Στη φωνή του μόνο.

                                   ( H. W. LongfellowΦωνή

Η φωνή είναι ο ήχος που παράγεται από τις δονήσεις των φωνητικών χορδών του λάρυγγα. Η διέλευση του αέρα διαμέσου των φωνητικών χορδών και η απόσταση μεταξύ τους που ρυθμίζεται από τους μυς του λάρυγγα, καθορίζουν όλες τις διαβαθμίσεις του ήχου που χρειάζονται για την ανθρώπινη φωνή(http://lifemag.gr). Τα κύρια χαρακτηριστικά της φωνής είναι η συχνότητα, η ένταση και η ποιότητα.

Δυσφωνία στην κυριολεξία αλλά και ετυμολογικά σημαίνει κακιά φωνή, ο όρος είναι ταυτόσημος  με τον όρο διαταραχές της φώνησης ή της φωνής όπως συχνά περιγράφονται στην βιβλιογραφία ανάλογα προβλήματα αδυναμίας της φωνής ή μειωμένης ανταπόκρισης της, στις απαιτήσεις της ομιλίας. Η στιγμιαία ή η διαρκής διαταραχή της φωνητικής λειτουργίας, που έχει ως γνώρισμα την μεταβολή των χαρακτηριστικών της φωνής (χροιά, ένταση, ύψος) και γίνεται αντιληπτή τόσο από τον πάσχοντα όσο και από το περιβάλλον του και επηρεάζει αρνητικά την επικοινωνία, ονομάζεται δυσφωνία. Κύριο σύμπτωμα της δυσφωνίας πέρα από τις περιορισμένες ικανότητες φώνησης είναι μια χαρακτηριστική βραχνάδα. Ο όρος δυσλειτουργική δυσφωνία έχει αντικαταστήσει τον όρο λειτουργική δυσφωνία. Δυσλειτουργική δυσφωνία ονομάζεται η μεταβολή της λειτουργίας της φωνής  που αποδίδεται σε έλλειψη προσαρμοστικότητας και συντονισμού των οργάνων που συμμετέχουν στην παραγωγή φωνής (Εξαρχάκος, Γ. σελ 91) .

Υπάρχουν τρία είδη παραγόντων που  συμβάλλουν στην εμφάνιση της       δυσφωνίας και είναι οι εξής:

Καταλυτικοί παράγοντες είναι οξείες καταστάσεις οι οποίες είναι δυνατόν να προκαλέσουν δυσφωνίες. Μερικές από αυτές είναι οι φλεγμονές του λάρυγγα, ( οξεία λαρυγγίτιδα κτλ), ψυχολογικές διαταραχές, σωματική καταπόνηση και χειρουργικές επεμβάσεις.

Ευνοικοί παράγοντες είναι χρόνιες καταστάσεις οι οποίες μπορούν να γίνουν μόνιμες με την επίδραση των καταλυτικών παραγόντων. Τέτοιες καταστάσεις είναι οι επαγγελματικές υποχρεώσεις , οι ψυχολογικοί παράγοντες, οι χρόνιες ωτορυνολλαρυγγικές παθήσεις, η λανθασμένη τεχνική στην ομιλία, η έκθεση σε θόρυβο και οι αλλαγές στην αναπνοή.

 Καθοριστικοί παράγοντες είναι αυτοί οι ποίοι από μόνοι τους προκαλούν δυσφωνία. Όταν αναφερόμαστε σε αυτούς τους παράγοντες αναφερόμαστε συγγενείς ανωμαλίες , νευρολογικές παθήσεις και για ενδοκρινολογικές δυσλειτουργίες.

Από τις έρευνες έχει προκύψει ότι η δυσλειτουργική δυσφωνία εμφανίζεται σε  μεγαλύτερη συχνότητα στους ενήλικες και κυρίως στις γυναίκες με ποσοστό  50%   – 80% και ειδικά στην ηλικία από 35 έως 50 ετών. Στα παιδιά εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια με το ποσοστό να κυμαίνεται από 6% έως 41%.

Υγιεινή της φωνής.  Λίγες συμβουλές για να διατηρήσουμε την φωνή μας υγιή.

       Μη χρησιμοποιείς τη φωνή σου άσχημα.

·                       Μη φωνάζεις και κυρίως μη τσιρίζεις.

·                       Προσπάθησε να εκφράσεις τη δυσαρέσκεια σου με εκφράσεις του προσώπου σου.

·                       Μην καθαρίζεις το λαιμό σου. Προτίμησε να χασμουρηθείς, κατάπιε σιγά-σιγά, πιες λίγο νερό.

·                       Στο λόγο σου μη χρησιμοποιείς μεγάλες εκφράσεις. Κάνε παύσεις και μικρές προτάσεις. Με αυτό τον τρόπο δεν κουράζεσαι και γίνεσαι πάντα αντιληπτός.

·                       Απέφυγε να μιλάς όταν βρίσκεσαι σε περιβάλλον με θόρυβο. Ζήτησε από τον συνομιλητή σου να σε ακολουθήσει σε ένα ήσυχο χώρο για ουσιαστική επικοινωνία.

      Διατήρησε ένα υγιεινό τρόπο ζωής σε ένα υγιεινό περιβάλλον.  

·                       Μη ζητάς παραπάνω από την φωνή σου από ότι απαιτείς από το υπόλοιπο σώμα σου.

·                       Άφησε τη φωνή σου να ξεκουραστεί τακτικά κάποιες ώρες την ημέρα.

·                       Χρησιμοποίησε λιγότερο την φωνή σου όταν είσαι άρρωστος ή κουρασμένος.

·                       Άρχισε να εντοπίζεις γρήγορα και να μην αγνοείς τα πρώτα σημάδια κούρασης της φωνής σου, βραχνάδα ή πονόλαιμο.

·                        Μην εκθέτεις την φωνή σου σε παράγοντες αφυδάτωσης όπως ο καπνός του τσιγάρου, χημικές αναθυμιάσεις, (συχνά προερχόμενες από απορρυπαντικά καθαρισμού), αλκοόλ, καφεΐνη, ξερό αέρα, (συχνά αποτέλεσμα κλιματιστικού ή θερμαντικού σώματος).

 Χαλάρωση

 Οι ασκήσεις χαλάρωσης πραγματοποιούνται με στόχο να ελαττωθεί η μυϊκή και ψυχική ένταση  ολόκληρου του σώματος και κυρίων των οργάνων που συμβάλλουν στην παραγωγή της φωνής.

 Υπάρχουν δυο βασικές τακτικές χαλάρωσης :

·         Μία άμεση, καθαρά φυσιολογική προσέγγιση, που χρησιμοποιεί μια σειρά δομημένων ασκήσεων για να ενθαρρύνει τον ασθενή να χαλαρώνει προοδευτικά.

·         Μια έμμεση προσέγγιση, στην οποία ο ασθενής χαλαρώνει μέσω υποβολής. Αυτό μπορεί να είναι απλά μια εικόνα που αφορά ένα συγκεκριμένο τμήμα του σώματος ( π.χ. φαντάσου ότι τα χέρια σου είναι βαρεία και κρέμονται ελεύθερα ), ή μέσω μίας πιο αφηρημένης νοητικής εικόνας (π.χ. φαντάσου ότι είσαι ξαπλωμένος πάνω σε ένα πολύ απαλό σύννεφο)( Λ. Μεσσήνης-Γ Αντωνιάδης,  σελ 64)

Βιβλιογραφία

·                     Εξαρχάκος, Γ., (2001), «Φυσιοπαθολογία της φωνής», Αθήνα Ελληνικά Γράμματα.

·                     Μεσσήνης,Λ.,- Αντωνιάδης, Γ.,(2001), «Νευροκινητικές διαταραχές ομιλίας», Αθήνα, Εκδόσεις Έλλην

·                     http://lifemag.gr

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ

ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ